In het dagelijkse leven hebben we voortdurend te maken met het goederenrecht.
Het bevat de regels inzake eigendom, mede-eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheden, erfpacht, opstal enz.
Het probleem is echter dat het huidige goederenrecht gericht was op de landbouwsamenleving van begin 19e eeuw en stamt uit de tijd van Napoleon. De wetgeving rond het goederenrecht was daaraan nog niet aangepast. Een grondige modernisering drong zich dan ook op. Onze moderne maatschappij hecht meer belang aan burenrelaties, ruimtelijke ordening, dierenwelzijn etc.
De belangrijkste redenen voor de hervorming van het goederenrecht zijn dan ook :
Modernisering : het recht aanpassen aan de behoeften van de hedendaagse maatschappij
Flexibilisering : het goederenrecht een evenwicht laten vinden tussen enerzijds de contractvrijheid en anderzijds de rechtszekerheid
De wet tot hervorming van het goederenrecht is goedgekeurd in het parlement op 31 januari 2020.
Het wetsontwerp wordt boek 3 in het nieuw Burgerlijk Wetboek en zal automatisch in werking treden 18 maanden na publicatie ervan in het Belgisch Staatsblad.
In de nieuwe wet krijgen relaties tussen buren een prominente plaats. Het onderdeel burenrelaties bundelt en moderniseert de wettelijke bepalingen. De hervorming van het goederenrecht bundel nu alle burenproblematieken in één hoofdstuk.
In het kader van de nieuwe wet wordt het ook mogelijk om preventief op te treden en actie te ondernemen indien zich een ernstig risico op burenhinder voordoet. Een muurtje van uw buren dreigt in te storten en op uw woning te vallen? Dan zal u vanaf de inwerkingtreding van de nieuwe wet reeds stappen kunnen ondernemen vooraleer het muurtje instort.
Er moeten ernstige risico’s zijn met betrekking tot veiligheid, gezondheid of vervuiling.
U dient dan niet meer te wachten tot de schade zich heeft voorgedaan maar u kan reeds preventief naar de vrederechter stappen.
Op het vlak van het vruchtgebruik verandert er ook heel wat in de verhouding tussen eigenaar en vruchtgebruiker. Stel dat een dame het vruchtgebruik krijgt over een woning na het overlijden van haar partner. Haar (stief)zoon is dan blote eigenaar van de woning sinds dat overlijden. In principe moet de blote eigenaar de grove herstellingen (bvb. een nieuw dak) betalen ook al heeft deze het genot van de woning niet. Volgens het nieuwe goederenrecht kan de blote eigenaar die de grove herstellingen uitvoert van de vruchtgebruiker eisen dat deze proportioneel bijdraagt in de kosten van die herstellingen.
De hervorming van het goederenrecht bepaalt aldus dat in de toekomst de werken in overleg dienen te gebeuren en de kost naar verhouding verdeeld zal moeten worden.
Het is de verhouding van de waarde van het vruchtgebruik tegenover de waarde van de volle eigendom die bepaalt welke bijdrage proportioneel is.
Het nieuwe goederenrecht zorgt er ook voor dat men een eeuwigdurend opstalrecht kan krijgen. In de huidige wetgeving is dat opstalrecht beperkt tot 50 jaar.
Stel dat u een winkelcentrum wenst te openen met ondergrondse garage en u wenst de garage door iemand anders te laten beheren en financieren. Vandaag kan de beheerder van de parking wel bepaalde rechten krijgen maar die mogen maar 50 jaar duren.
Dat is dus economisch niet altijd interessant. Het nieuwe goederenrecht zorgt ervoor dat de beheerder van de parking in de toekomst een eeuwigdurend opstalrecht kan krijgen zodat de parking zonder beperking in de tijd kan worden beheerd.
Wie last heeft van overhangende takken van zijn buren zal deze voortaan zelf kunnen snoeien.
Je moet wel eerst via je buur de vraag stellen en weigert deze binnen 60 dagen actie te ondernemen kan je zelf beginnen snoeien.
In het nieuwe boek 3 krijgen dieren ook een definitie : ‘dieren hebben gevoelsvermogen en hebben biologische noden’. Door deze definitie wordt duidelijk dat dieren niet enkel vermogensobjecten zijn, doch beschermd worden door bepalingen inzake het dierenwelzijn.
Volgens minister Geens staat de burger centraal bij de hervorming van het Burgerlijk Wetboek. Zo zal het nieuwe goederenrecht burenrelaties op een duidelijke manier regelen wat geschillen moet voorkomen. Komt het toch tot een conflict, dan zorgt de hervorming voor meer transparantie en een grotere toegankelijkheid voor de burger. Het goederenrecht wordt duidelijker en dat werkt ook preventief.
