Geef een zoekterm in en druk op “enter”.

HET LOT VAN WERKNEMERS IN DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE

  • Arbeidsrecht en Sociale-Zekerheidsrecht

Wanneer het hoofd boven water houden onmogelijk blijkt te worden, is een reddingsboei die u als onderneming kan overwegen de gerechtelijke reorganisatie. De procedure van gerechtelijke reorganisatie kent drie vormen van overdracht waaronder een overdracht onder gerechtelijk gezag. Dergelijke overdracht betreft in de praktijk niet enkel een financieel maar ook een menselijk aspect. In veel ondernemingen zullen er immers werknemers zijn tewerkgesteld.

1. Omkadering

Een overdracht onder gerechtelijk gezag wordt geregeld door een eigen wetgevend kader in het Wetboek van Economisch Recht en in cao nr. 102.

Cao nr. 102 regelt de rechten van de werknemers wanneer de onderneming waarvoor zij werkzaam zijn, onder gerechtelijk gezag wordt overgedragen aan een nieuwe werkgever met het oog op een verderzetting van de activiteit. De bepalingen omvatten vier belangrijke elementen: informatieverstrekking (a), het behoud van de rechten van de overgenomen werknemers (b), de keuze van de overnemer betreffende de over te nemen werknemers (c) en het lot van de schulden ten aanzien van de werknemers (d). Wij lichten deze graag voor u toe.

a) Informatieverstrekking

De overdracht onder gerechtelijk gezag kan een belangrijke impact hebben op de werknemers. Hierdoor rust er op de onderneming in moeilijkheden een informatieverplichting.

In principe worden de ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging periodiek geïnformeerd over de economische en financiële situatie van de onderneming, en occasioneel wanneer specifieke situaties zich voordoen binnen de onderneming.

In het geval er geen ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging in de onderneming is, moeten de bij de overdracht betrokken werknemers zelf worden geïnformeerd. De werknemer moet worden geïnformeerd over:

  • het tijdstip of het voorgenomen tijdstip van de overdracht onder gerechtelijk gezag;
  • de redenen van de overdracht onder gerechtelijk gezag;
  • de juridische, economische en sociale gevolgen voor de werknemers van de overdracht onder gerechtelijk gezag; en
  • de ten aanzien van de werknemers overwogen maatregelen.

De niet-naleving van deze informatieverplichting wordt zowel strafrechtelijk als burgerrechtelijk gesanctioneerd.

b) Behoud van rechten van de overgenomen werknemers

Het behoud van rechten betekent dat de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de individuele arbeidsovereenkomst van de overgenomen werknemers door de overdracht overgaan op de overnemer.

Dit behoud van rechten moet echter worden genuanceerd want enkel de individuele rechten en verplichtingen waarvan de overnemer in kennis werd gesteld blijven behouden.

Daarnaast kunnen zowel de collectief bedongen of toegepaste arbeidsvoorwaarden als de individuele arbeidsovereenkomst worden gewijzigd.

De arbeidsvoorwaarden kunnen worden gewijzigd om de werkgelegenheid veilig te stellen. De individuele arbeidsovereenkomst kan worden gewijzigd indien deze wijziging hoofdzakelijk verbonden is aan technische, economische of organisatorische redenen.

c) Keuze van werknemers die zullen worden overgenomen

De keuze van de werknemers die zullen worden overgenomen, behoort aan de overnemer. Deze keuze moet zijn ingegeven door technische, economische of organisatorische redenen en moet gebeuren zonder verboden differentiatie.

Het arrest Plessers (d.d. 16 mei 2019) van het Hof van Justitie lijkt evenwel roet in het eten te gooien van de overnemer. Het Hof van Justitie is van mening dat de keuze van de werknemers die zullen worden overgenomen zoals voorzien in het Belgische recht niet in overeenstemming is met het unierecht. Momenteel ligt er een wetsvoorstel op tafel dat tracht het nationaal recht in overeenstemming te brengen met het unierecht.

De keuze van de overnemer betreffende de over te nemen werknemers staat dus op de helling.

d) Lot van de sociale schulden

De sociale schulden die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst tussen de onderneming en de werknemers die zullen worden overgenomen, worden opgesplitst in drie tijdvakken.

De eerste periode  loopt tot het tijdstip van het vonnis dat de procedure van gerechtelijke reorganisatie opent of beveelt. Tijdens deze periode kan de schuldeiser zijn volledige schuldvordering naar zijn keuze verhalen op de overdrager of op de overnemer, die dan gehouden is tot betaling van de gehele schuld. Men spreekt hier van in solidum aansprakelijkheid.

De tweede periode is de periode lopende de procedure van gerechtelijke reorganisatie. Tijdens deze periode zijn de sociale schulden die opeisbaar worden na het vonnis dat de procedure van gerechtelijke reorganisatie opent of beveelt, maar voor het tijdstip van de overdracht, ten laste van de overdrager.

De derde periode begint na de datum van de overdracht. Ondanks het gebrek aan wettelijke regeling wordt er algemeen aangenomen dat de sociale schulden ten laste komen van de nieuwe werkgever van de overgenomen werknemers, met andere woorden de overnemer.

2. Besluit

De werknemers werkzaam in een onderneming die onder gerechtelijk gezag wordt overgedragen aan een nieuwe werkgever genieten bescherming. Zo rust er een informatieverplichting op de onderneming. De werknemers die overgenomen worden genieten nog bijkomende bescherming zoals het behoud van rechten die voortvloeien uit de individuele arbeidsovereenkomst. De niet-overgenomen werknemers blijven op basis van het Wetboek van Economisch Recht en cao nr. 102, helaas, overigens in de kou staan.

Tevens is het afwachten wat de invloed van het wetsvoorstel is op de keuze van de werknemers die zullen worden overgenomen.

Indien u meer informatie omtrent dit onderwerp wenst, kan u contact opnemen met mr. Geert Joosten en mr. Karlien Vanweser.