Geef een zoekterm in en druk op “enter”.

Naar een meer genderinclusief rechtssysteem: wijziging geslachtsregistratie/voornaam om transredenen meermaals mogelijk vanaf 1 oktober 2023

  • Familierecht

Het Grondwettelijk Hof velde op 19 juni 2019 een belangrijk arrest waarin de Transgenderwet van 25 juni 2017 op een aantal punten vernietigd werd. Zo oordeelde het Hof dat de principiële onherroepelijkheid van een aanpassing van de geslachtsregistratie personen met een fluïde genderidentiteit op ongerechtvaardigde wijze discrimineert. Ook het feit dat transgenderpersonen hun voornaam maar éénmalig kunnen aanpassen is volgens het Hof ongrondwettig. Deze ongrondwettigheden worden nu door de wetgever rechtgezet met ingang van 1 oktober 2023 door de wet van 20 juli 2023 tot wijziging van diverse bepalingen over de aanpassing van de geslachtsregistratie.

De wetgever voorzag in de Transgenderwet van 2017 de mogelijkheid om de geslachtsregistratie in de geboorteakte slechts éénmaal aan te passen via een aangifte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Alleen als de betrokken persoon uitzonderlijke omstandigheden (bijvoorbeeld dwaling of transfobie) kon aantonen, kon deze de Familierechtbank vragen een nieuwe aanpassing van de geslachtsregistratie toe te staan. Op die manier wou de wetgever vermijden dat personen op regelmatige basis hun geslachtsregistratie zouden aanpassen.

De wetgever heeft de boodschap van het Grondwettelijk Hof nu opgepikt en heeft de nodige wetgevende initiatieven genomen om de procedure tot aanpassing van het geregistreerde geslacht en de voornaam te wijzigen. Vanaf 1 oktober 2023 kunnen transgenders meermaals hun geslacht op hun geboorteakte laten aanpassen via een eenvoudige procedure bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.  De aanpassing van een geslachtsregistratie zal dus niet langer onherroepelijk zijn. Er wordt bijgevolg komaf gemaakt met de zogenaamde “verzwaarde terugkeerprocedure” voor de Familierechtbank, die de betrokken persoon vroeger moest doorlopen om alsnog in uitzonderlijke omstandigheden een tweede aanpassing van de geslachtsregistratie te kunnen bekomen.

Wie de overtuiging heeft dat zijn geslacht vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met de innerlijk beleefde genderidentiteit kan voortaan dus meermaals bij de ambtenaar van de burgerlijke stand een aanvraag indienen om het geslacht op de geboorteakte te wijzigen. Ook de voornaam wijzigen om transredenen kan voortaan meerdere keren.

Bij de aanvraag van de wijziging van de geslachtsregistratie dient de betrokkene aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar hij of zij is ingeschreven in het bevolkings- of vreemdelingenregister een ondertekende verklaring te overhandigen, waarin wordt uiteengezet dat de betrokkene er al een hele tijd van overtuigd is dat het geslacht vermeld in de geboorteakte niet overeenstemt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit en dat hij of zij zich bewust is van de administratieve en juridische gevolgen van de aanpassing van de geslachtsregistratie.

Nadat de ondertekende verklaring voor de aanpassing van de geslachtsregistratie werd overgemaakt aan de ambtenaar van de burgerlijke stand, zal deze laatste een ontvangstbewijs overmaken aan de betrokkene. De ambtenaar zal dan binnen drie dagen de procureur des Konings vragen een advies te verlenen. Dit advies dient binnen de drie maanden verleend te worden. Bij gebrek aan een (negatief) advies dient de aanvrager een tweede keer te verschijnen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand met een tweede verklaring, waarin de eerdere overtuiging bevestigd wordt. Deze tweede verschijning dient te gebeuren ten vroegste drie maanden en uiterlijk zes maanden na de eerste aangifte. Daarna zal de opmaak van de akte van de aanpassing van de geslachtsregistratie volgen.

Bij een weigeringsbeslissing van de ambtenaar van de burgerlijke stand, kan de betrokkene binnen zestig dagen te rekenen van de dag van de kennisgeving van de weigering verhaal indienen bij de Familierechtbank.

Om een wijziging van de voornaam te kunnen bekomen om transredenen – hetgeen een aparte procedure uitmaakt naast de aanpassing van de geslachtsregistratie – dient de nieuwe voornaam in overeenstemming te zijn met de overtuiging dat het geregistreerde geslacht niet overeenkomt met de innerlijk beleefde genderidentiteit. De gekozen voornaam moet met andere woorden overeenkomen met het gewenste geslacht of ‘neutraal’ zijn.

De aanvrager van een voornaamswijziging moet een verklaring op eer indienen waarin hij of zij uiteenzet dat hij of zij de overtuiging heeft dat het geslacht vermeld in zijn of haar geboorteakte niet overeenkomt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit. Bij deze verklaring op eer dient een uittreksel uit het strafregister worden toegevoegd. Een tweede verschijning wordt hier niet vereist.

 

Indien u hierover verdere vragen heeft of bijstand wenst, kan u zich steeds wenden tot het team familierecht bij GEVACO Advocaten.