NIEUWE WET MOET HULP SNELLER MOGELIJK MAKEN VOOR SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN
Wie veroordeeld wordt tot een criminele of een correctionele hoofdstraf, moet ook een bijdrage betalen aan het Slachtofferfonds. Op die manier wordt het Fonds voor slachtoffers van opzettelijke gewelddaden, waarvan de dader onbekend of onvermogend is, gespijsd.[1]
Om in aanmerking te komen voor deze vorm van “collectieve solidariteit”, moet men wel wat geduld uitoefenen. Voor een verzoekschrift ingediend begin 2021 (voor feiten van 2018) kregen wij de melding dat de gemiddelde behandelingsduur van een aanvraag opgelopen is tot ruim 36 maanden (!).
Vanaf 1 februari 2023 zou hier verandering in komen, althans voor die dossiers waarin partijen niet fysiek gehoord wensen te worden en de Commissie louter oordeelt op basis van de schriftelijk voorgelegde stukken[2]. Er wordt met name een facultatieve versnelde procedure in het leven geroepen om sneller financiële hulp mogelijk te maken.
Voorwaarde is wel dat de verzoeker met de toepassing van deze versnelde (louter schriftelijke) procedure akkoord is en dat het verzoekschrift volledig is en alle vereiste stavingsstukken bevat. Voor de dossiers waarin het slachtoffer wel gehoord wenst te worden, blijft de bestaande procedure gelden. Dit is ook het geval wanneer de commissie het nodig acht om een bepaalde onderzoekshandeling te verrichten of de minister van Justitie of zijn afgevaardigde het noodzakelijk acht om ambtshalve een advies uit te brengen over de zaak.
De voorzitter van de kamer zal de verzoekschriften beoordelen op basis van de ingediende stukken. Indien hij of zij van oordeel is dat het dossier onvolledig is of dat hij of zij onvoldoende is geïnformeerd, wordt het dossier bij een met redenen omklede beschikking terug verwezen naar de rol. Dat is ook het geval als de voorzitter meent dat de verzoeker toch moet worden gehoord, wanneer het van belang is om het advies van de minister van Justitie in te winnen of wanneer de voorzitter vindt dat de zaak, gelet op de bijzondere aard ervan, in het belang van een goede rechtsbedeling moet worden voorgelegd aan een kamer bestaande uit 3 leden.
Opgelet: indien de verzoeker niet meldt dat hij of zij gehoord wenst worden, zal automatisch nieuwe (versnelde) procedure worden toegepast, tenzij de verzoeker zich daar binnen een termijn van een maand heeft tegen verzet.
Bij de vraag naar noodhulp wordt altijd de versnelde procedure gevolgd, op voorwaarde dat het dossier volledig is. Indien toch de uitgebreide procedure wordt ingeroepen, dan worden de termijnen verkort van 1 maand naar 15 dagen.
Een andere nieuwigheid betreft de mogelijkheid om reeds financiële hulp toe te kennen voor een deel van de schade wanneer de volledige schade nog niet kan worden vastgesteld (bv. omdat er een deskundigenonderzoek vereist is).
[1] Voor een uitgebreide commentaar, zie M. Sterkens, “Slachtofferfonds”, in: X., Strafrecht en strafvordering. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, 1-63 (63 p.) – juni 2020.
[2] Wet van 15 december 2022 tot wijziging van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen met het oog op de invoering van een facultatieve versnelde procedure voor de Algemene Afdeling van de Commissie voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en aan de occasionele redders, BS 22 december 2022, p. 98866, inwerkingtreding 1 februari 2023.
