Op 30 november 2023 werd de wet van 8 november 2023 betreffende het statuut van bewindvoerder over een beschermde persoon gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Hierin wordt het statuut en de vergoeding van de bewindvoerder wettelijk verankerd. Deze wet treedt in werking op een door de Koning te bepalen datum en uiterlijk op 1 september 2025.
Wij brengen u graag alvast op de hoogte van de belangrijkste toekomstige nieuwigheden inzake het statuut van de bewindvoerders.
Steeds vaker wordt een vrederechter verzocht een bewindvoerder aan te stellen voor personen die niet langer in staat zijn om zelfstandig beslissingen te maken en/of hun eigen financiën te regelen. Deze toename van het aantal aanstellingen van bewindvoerders is ook de wetgever niet ontgaan. De wetgever nam dan ook de geldende regelgeving over de bewindvoering opnieuw onder de loep om zo uiteindelijk een nieuwe wettelijk kader te creëren inzake het statuut van de bewindvoerder.
De professionele en de familiale bewindvoerder
De wet van 8 november 2023 maakt een uitdrukkelijk onderscheid tussen twee verschillende categorieën bewindvoerders: enerzijds de familiale bewindvoerders en anderzijds de professionele bewindvoerders. Voor elke categorie worden uitdrukkelijk de voorwaarden bepaald waaraan de bewindvoerders moeten voldoen.
De aanstelling van een familiaal bewindvoerder – zijnde een familielid, iemand met wie de beschermde persoon nauwe banden onderhoudt of iemand die instaat voor de zorg voor de beschermde persoon – geniet de absolute voorkeur van de wetgever. De vrederechter mag slechts een professionele bewindvoerder aanstellen wanneer de aanwijzing van een familiale bewindvoerder ontoereikend blijkt. De rechter moet dan uitdrukkelijk vermelden wat de redenen hiertoe zijn. Zo zou een professionele bewindvoerder maar aangesteld mogen worden in de meest complexe gevallen en in de meest gespannen situaties tussen familieleden.
De professionele bewindvoerder wordt in de wet gedefinieerd als de bewindvoerder die niet beantwoordt aan de definitie van de familiale bewindvoerder en die opgenomen is in het nationaal register van professionele bewindvoerders.
De professionele bewindvoerder zal voortaan moeten voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Een erkende theoretische en praktische vorming hebben gevolgd;
- De deontologische code onderschrijven en naleven;
- Garanties van bekwaamheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid kunnen voorleggen;
- Over voldoende materiële en financiële draagkracht beschikken;
- Gedurende de laatste tien jaren niet het voorwerp zijn geweest van een tuchtsanctie die onverenigbaar is met de uitoefening van de functie van professionele bewindvoerder;
- Niet het voorwerp zijn geweest van een in kracht van gewijsde getreden veroordeling;
- Geen onverenigbaarheden in hoofde van de bewindvoerder.
Nationaal register van professionele bewindvoerders
De wet vereist daarenboven dat er uiterlijk tegen 1 januari 2025 een zogenaamd “nationaal register van professionele bewindvoerders” wordt gecreëerd. Dit nationaal register is een geïnformatiseerde databank met de lijst van personen die voldoen aan alle voorwaarden om aangewezen te kunnen worden als professioneel bewindvoerder. Tegen 1 juli 2026 moet elke professionele bewindvoerder hierin opgenomen zijn.
Deontologische codex van de professionele bewindvoerders
De professionele bewindvoerders die opgenomen zijn in het nationaal register zullen in de toekomst onderworpen worden aan een aparte deontologische code, die de Koning uiterlijk tegen 1 september 2025 dient uit te werken.
Vergoeding professionele bewindvoerders
Één van de belangrijkste doelstellingen van de nieuwe wet bestond erin om een transparant kader te bieden inzake de vergoedingen van de professionele bewindvoerders.
Het huidige systeem, waarbij de vergoeding van de professionele bewindvoerders 3% van het inkomen van de beschermde personen kan bedragen (naast de vergoeding van bijkomende onkosten), maakt plaats voor een systeem waarbij de bewindvoerder een forfaitaire basisvergoeding geniet. Zo bepaalt de nieuwe wet uitdrukkelijk dat de vrederechter aan de professionele bewindvoerders een forfaitaire basisvergoeding kan toekennen ten bedrage van 1.000,00 EUR per jaar en per bewind. Deze forfaitaire basisvergoeding mag echter niet hoger zijn dan het gemiddelde maandinkomen van de beschermde persoon. Het eerste jaar van het bewind wordt het bedrag verhoogd met 125,00 EUR. Bovendien kan een bijkomende forfaitaire vergoeding, per jaar en per bewind, toegekend worden van 5% van de jaarlijkse inkomsten van de beschermde persoon boven 20.000,00 EUR.
Indien bijzondere omstandigheden dat rechtvaardigen of ingeval de vrederechter vaststelt dat de bewindvoerder tekortschiet in de uitoefening van zijn opdracht, kan hij bij een met bijzondere redenen omklede beslissing weigeren een vergoeding toe te kennen of een lagere vergoeding toekennen.
Ten slotte kan de vrederechter de bewindvoerder een vergoeding toekennen voor vervulde buitengewone ambtsverrichtingen en uitzonderlijke kosten gemaakt in het kader hiervan. Onder buitengewone ambtsverrichtingen worden de materiële en intellectuele prestaties verstaan die niet kaderen in het dagelijks beheer van het vermogen van de beschermde persoon. De vergoeding hiervoor kan maximum 125,00 EUR per uur bedragen.
De bepalingen omtrent de vergoeding van de professionele bewindvoerders zullen uiterlijk op 1 januari 2025 in werking treden.
Ondersteuning familiale bewindvoerders
Ten slotte wordt er thans uitdrukkelijk in de wet bepaald dat de griffiers van de rechtbanken de familiale bewindvoerders bij de kennisgeving van de beschikking houdende hun aanwijzing, op de hoogte moeten brengen van de informatiesessies die in het gerechtelijk arrondissement worden georganiseerd. Ze bezorgen hun een praktische gids over de nadere regels van hun mandaat. Ze geven hun inlichtingen over de permanenties of initiatieven georganiseerd in het gerechtelijk arrondissement die hun kunnen helpen bij de uitoefening van hun opdrachten. Op die manier zouden familiale bewindvoerders beter ondersteund worden.
Wenst u meer informatie over de gerechtelijke beschermingsmaatregelen? Aarzel dan niet om het team familierecht van GEVACO Advocaten te contacteren!
