Wat is een battle of forms?
Een battle of forms kan zich voordoen wanneer bij het sluiten van een overeenkomst beide partijen verwijzen naar hun eigen algemene voorwaarden. Dit kan bijvoorbeeld wanneer de ene firma een offerte verstuurt met op de achterzijde haar algemene voorwaarden en de andere firma een bevestiging van de offerte stuurt met haar eigen algemene voorwaarden.
Welke algemene voorwaarden zijn dan van toepassing?
Laat het gevecht beginnen!
Mogelijke oplossingen
Een rechter kan dit op 4 manieren oplossen, met de first shot rule, met de last-shot rule, met de knock-out regel of door te zeggen dat er geen overeenstemming is en er dus geen overeenkomst tot stand is gekomen.
De first shot rule is een regel die zegt dat de eerst meegedeelde algemene voorwaarden van toepassing zijn en de andere niet.
De last shot rule zegt het omgekeerde, enkel de laatst meegedeelde algemene voorwaarden zijn van toepassing.
De knock-out regel houdt in dat beide algemene voorwaarden van toepassing zijn behalve de bedingen die tegenstrijdig zijn.
De laatste oplossing houdt in dat de rechter zegt dat er geen overeenkomst tot stand is gekomen, wat kan betekenen dat er in geval van reeds gedeeltelijke uitvoering sprake kan zijn van een restitutieplicht.
Over welke van de oplossingen moet toegepast worden is heel wat discussie geweest in rechtspraak en rechtsleer. Er is nu echter een wetsontwerp dat wanneer het gestemd wordt een oplossing in de wet vastlegt.
Oplossing tot nu toe in de rechtspraak
Tot nu toe paste de meerderheid van de rechtspraak een soort van knock-out regel toe.
Soms kwam een rechter tot de beslissing dat geen van de algemene voorwaarden van toepassing waren, soms dat beiden van toepassing waren met uitsluiting van de tegenstrijdige bedingen.
Het nieuwe wetsontwerp
Het nieuwe wetsontwerp kiest zoals de meerderheid van de rechtspraak voor de knock-out regel. Meer bepaald in de zin dat beide algemene voorwaarden van toepassing zijn met uitzondering van de onverenigbare bedingen.
De memorie van toelichting bij het wetsontwerp omschrijft het zo:
“De regelt steunt op de vermoede gemeenschappelijke bedoeling van de partijen en neemt als uitgangspunt dat de algemene voorwaarden in beginselgeen essentieel of substantieel bestanddeel van het contract vormen, doch slechts een bijkomstig bestanddeel. Het contract kan bijgevolg tot stand komen, zonder dat er wilsovereenstemming is over (alle) algemene voorwaarden. Het enkele feit dat beide partijen het contract willen sluiten op basis van hun eigen algemene voorwaarden en dat sommige daarvan onverenigbaar zijn, betekent niet dat de partijen het contract niet wilden sluiten. Enkel de onverenigbare algemene voorwaarden blijven zonder gevolg.”
Wanneer het wetsontwerp gestemd wordt zal er dus bij een battle of forms geen discussie meer zijn voor de rechter. Beide algemene voorwaarden zijn van toepassing behalve de bedingen die elkaar tegenspreken.
Christoph Bielen