Strafrecht is veel meer dan smeuïge verhalen over rechtszaken in de krant.
Strafrecht is ook “Project M” van het parket, lik op stuk beleid, terstond straffen op maat, strafbemiddeling, herstelbemiddeling, werkstraffen, probatiemaatregelen, mensen die kansen krijgen etc.
Stuk voor stuk mooie modaliteiten voor de afwikkeling van een strafproces.
Het klassiek inquisitoriaal strafproces met de strenge procureur, de verdedigende advocaat en tot slot de rechtvaardige rechter is anno 2022 niet langer de regel maar eerder één van de modaliteiten.
Een zeer belangrijke vorm van alternatieve afwikkeling van het strafproces is de verruimde minnelijke schikking in strafzaken, afgekort V.S.B.G (Verval van de Strafvordering tegen de Betaling van een Geldsom), verankerd in art 216bis Sv. In de volksmond ook wel de “afkoopwet” genoemd. Inderdaad, controversieel maar dat debat voeren wij hier niet. Wij leggen u uit hoe het in de praktijk werkt.
De rechtspraktijk leert dat de parketten meer en meer enthousiasme aan de dag leggen om open te staan voor deze modaliteit. Recent hebben wij heel wat dossiers via de afkoopwet tot een mooi einde gebracht.
Welk soort dossiers komt in aanmerking en voor wie ?
Veelal wordt deze modaliteit toegepast voor misdrijven met een voornamelijk financieel belang. Denk aan valse/oneigenlijke facturen, de sjoemelende zelfstandige, misdrijven begaan door een bedrijf, financiële constructies die het daglicht niet verdragen. Grosso modo, sociaal economische misdrijven. Bij het parket de zgn. Ecofin dossiers. Niet zelden zijn het rechtspersonen die er voor kiezen.
Een dergelijke regeling is niet toepasselijk op misdrijven waar de zgn. fysische integriteit in beeld is, denk aan de zedenzaken of geweldsmisdrijven. Ook komt de afkoopwet niet in beeld bij bijv. drugdossiers of douanemisdrijven. Bij die laatste omdat de douane de sleutel in handen houdt om tot een regeling te komen.
Is toepasselijk voor zowel natuurlijke- als rechtspersonen.
Wie neemt wanneer het initiatief ?
Je raadsman zal een inschatting maken of het dossier in aanmerking komt voor een verruimde minnelijke schikking en zal op het juiste moment de procureur weten te polsen of er een bereidheid tot overleg bestaat. Wettelijk bekeken gaat het initiatief uit van de procureur des Konings. Zelfs indien de zaak al hangende is voor de rechtbank kan er nog afgekocht worden. Er mag nog geen eindvonnis uitgesproken zijn. Je moet het dus doen vooraleer de zaak in graad van beroep voorkomt.
Hoeveel moet je betalen ?
Dat is onbepaald, ook al bepaalt de wet niet meer dan de maximum geldboete en voor sociaalrechtelijk misdrijven niet minder dan 40 % van de wettelijke boete.
Voorwaarde is wel dat je voorafgaand een deal hebt met de slachtoffers. Ook met de mogelijk benadeelde overheden moet er een regeling zijn. Dat zijn vaak de fiscus en de sociaalrechtelijke instanties zoals RSZ, RIZIV etc. Om die voorafgaande schikkingen met succes te onderhandelen is het dan ook nuttig te rade te gaan bij een multidisciplinair advocatenkantoor dat ook beschikt over een afdeling strafrecht. Op burgerlijk vlak moet aldus de zaak volledig geregeld zijn.
De procureur stelt vervolgens een bedrag vast van de te betalen minnelijke schikking, zeg maar de te betalen boete. Dat bedrag varieert sterk en kan bijvoorbeeld 10 tot 20 % van het bedrag van de fraude betreffen of nog, het bedrag van de fraude + boetebedrag. De ervaring leert dat degenen die een minnelijke schikking met het parket sloten soms een hoger bedrag betalen dat zij die het tot een proces lieten komen. Uiteraard kiezen degenen die een minnelijke schikking wensen voor zekerheid, geen langdurig en duur proces, goede nachtrust, geen media belangstelling, het behouden van een gunstig attest van goed gedrag en zeden etc. Ook die elementen liggen in de weegschaal.
Hoe werkt het ?
Je raadsman polst de procureur naar zijn bereidheid. De onderhandelingen worden opgestart en de procureur vraagt naar een regeling met de slachtoffers en indien van toepassing, met de administratie. Je advocaat voert die onderhandelingen en bereikt een akkoord. Soms komt de procureur zelfs tussen t.a.v. van al te gulzige slachtoffers en maant hen aan tot gematigdheid. Onredelijke eisen van slachtoffers zijn trouwens geen absolute verhindering om toch tot een minnelijke schikking te komen. De verdachte betaalt de te betalen som aan de slachtoffers + bedrag minnelijke schikking op de derdenrekening van de advocaat, die het bewijs van storting overmaakt aan de procureur. De verdachte maakt een verklaring dat hij instemt en uit vrije wil de minnelijke schikking aanvaardt. Het voorstel van minnelijke schikking wordt toch nog voorgelegd aan de rechtbank die een marginale toetsing doet omtrent de evenwichtigheid van het bereikte akkoord en de minnelijke schikking vervolgens bekrachtigt. Na die bekrachtiging betaalt de advocaat de slachtoffers / penale boeten en maakt de bewijzen van betaling over aan de procureur. Eventuele bewarende beslagen worden opgeheven ofwel wordt afstand gedaan van de goederen die in beslag werden gesteld. Het bedrag van de te betalen minnelijke schikking kan worden verrekend met het geldbedrag dat voorafgaand in beslag is genomen. De minnelijke schikking is nu rond.
De onderhandelingen met het parket zijn vertrouwelijk
Als je advocaat in overleg gaat met het parket zijn die gesprekken steeds strikt vertrouwelijk. De besprekingen maken dus nooit een schuldbekentenis uit. U kan over bepaalde onderdelen van de vordering van het parket discussie voeren. Indien de onderhandelingen met het parket niet leiden tot een VSBG dienen al de stukken van de onderhandelingen uit het dossier te worden verwijderd. Indien het niet tot een schikking komt en er volgt een proces voor de strafrechter mag er op geen enkel moment melding gemaakt worden van de eerder gevoerde onderhandelingen.
Wat zijn de rechtsgevolgen van een verruimde minnelijke schikking ?
Verval van strafvordering hetgeen in mensentaal betekent “de strafzaak is afgelopen”. De procureur kan niet meer tot vervolging voor de rechtbank overgaan. Je koopt dus als het ware je proces af. De minnelijke schikking verschijnt op het strafregister maar niet op het uittreksel attest goed gedrag en zeden. Om nadien te solliciteren voor een nieuwe job of mee te dingen naar een openbare aanbesteding en hiervoor een attest van goed gedrag en zeden te bekomen stelt er zich geen probleem.
Weet dat sedert 10.01.2022 de geldsommen betaald in het kader van een minnelijke schikking fiscaal niet als beroepskost aftrekbaar zijn. Voorheen was daar onenigheid over.
De ervaring leert dat de parketten op een vlotte, menselijke en hedendaagse wijze invulling geven aan deze interessante modaliteit van geschillenbeslechting in strafzaken.
Tot zover in kort bestek stof tot nadenken voor zij die in het vizier liggen van justitie en liever niet op de weegschaal plaatsnemen van “dame Justitia”.
Beter een vlotte en correcte regeling via de procureur dan jarenlang sudderen en sidderen op de weegschaal van “ dame Justitia “. Wij staan u in beide gevallen graag bij.
